Wat is hooggevoelig of hoogsensitief? (HSP)

Hoogsensitieve kinderen zijn heel gevoelig. Hun zenuwstelsel neemt informatie waar met een veel hoger aantal "pixels" dan een kind wat niet hoogsensitief is. Ze herkennen de kleinste veranderingen en details, bijvoorbeeld een poster in het klaslokaal die verhangen is, het nieuwe T-shirt dat je aanhebt, een plant die te weinig water heeft gehad en een beetje slap hangt. Zowel thuis als op school observeren ze voortdurend. Om goed te kunnen zien wat er gebeurt nemen ze meestal niet direct actief deel aan een situatie, ze staan liever eerst op enige afstand toe te kijken. Ook in situaties met sociale interactie zijn ze oplettend. Ze weten bijvoorbeeld precies te benoemen wat er in een bepaalde situatie gebeurd is, ook als dat inmiddels lang geleden is. Op school observeren hoogsensitieve kinderen bijvoorbeeld nauwkeurig welke kinderen de neiging hebben om fel te reageren. Ze weten vervolgens precies wat ze bij deze kinderen beter kunnen laten, om niet zelf met die felle reactie geconfronteerd te worden. Ze denken diep na over oorzaak en gevolg.

 

Grondlegster  en psychologe Elain Aron heeft een lijst met kenmerken gemaakt waaraan je kunt herkennen of jouw kind hoogsensitief is:

  • Snel schrikken;
  • Last hebben van kleren die kriebelen, naden in sokken of kledingmerkjes tegen de huid;
  • Niet houden van verrassingen;
  • Meer leren van een vriendelijke terechtwijzing dan van strenge straf;
  • Lijkt gedachten te kunnen lezen;
  • Moeilijke woorden gebruiken voor de leeftijd;
  • Elk vreemd geurtje ruiken;
  • Een scherpzinnig gevoel voor humor hebben;
  • Zeer intuïtief lijken;
  • Moeilijk in slaap te krijgen na een opwindende dag;
  • Moeite hebben met grote veranderingen;
  • Wil zich verkleden als de kleren nat of zanderig zijn geworden;
  • Veel vragen stellen;
  • Perfectionistisch zijn;
  • Oog hebben voor het verdriet van anderen;
  • Van rustige spelletjes houden;
  • Diepzinnige, beschouwende vragen stellen;
  • Zeer gevoelig zijn voor pijn;
  • Slecht kunnen tegen een luidruchtige omgeving;
  • Oog hebben voor detail (iets dat van plaats is veranderd, een verandering in iemand uiterlijk);
  • Eerst kijken of het veilig is alvorens ergens in te klimmen;
  • Het best presteren wanneer er geen vreemden bij zijn;
  • De dingen intensief beleven.

Aron geeft aan dat een kind hoogsensitief is wanneer dertien of meer vragen van toepassing zijn. Maar ook wanneer slechts één of twee vragen in extreme mate waar zijn geldt een kind als hoogsensitief.

Hooggevoelig en "strong willed"

 

Een hooggevoelig kind laat niet altijd de rustige, voorzichtige of teruggetrokken kant zien zoals hierboven geschreven wordt. Ongeveer 30% van de hooggevoelige kinderen heeft naast hun gevoeligheid ook een hele sterke wil. Deze kinderen worden ook wel hoogstimulatief genoemd, "strong willed" of een "high sensation seaker". Deze kinderen zoeken prikkels juist op, zijn meer extravert, nieuwsgierig en gedreven.

Kenmerken van een hooggevoelig en wilskrachtig kind zijn:

  • Kan omslaan als een blad: het ene moment enthousiast, het andere moment volledig overstuur;
  • Wordt heel druk en moeilijk bij te sturen als het overprikkeld is;
  • Wil geen rust nemen, ook al is ontzettend duidelijk dat het kind moe is;
  • Moeite met inslapen door alle indrukken van de dag;
  • Wordt prikkelbaar en vrijwel onhandelbaar bij veranderingen zoals een vakantie;
  • Kan zich erg goed concentreren zolang het bezig is met iets wat hij/zij leuk vindt;
  • Schrikt zich een hoedje als het op boze toon aangesproken wordt;
  • Heeft een enorm wilskrachtige kant en een hele zachte, lieve en tedere kant.

 

  • De zachte, lieve tedere kant wordt vaak aan de kant geschoven door de wilskrachtige kant;
  • Op school super braaf en meegaand, thuis zoekt het steeds de conflicten op;
  • Als je het kind op een lieve toon aanspreekt, dan trekt het zich niks van je aan, maar als je boos wordt, dan raakt het overstuur;
  • Ontspanning staat meestal onderaan het ‘menu van de dag’ en gebeurt vaak pas na een fikse huilbui;
  • Na een conflict zoekt het kind vaak de verbinding op met een veilige volwassene, omdat het zichtbaar lijdt onder de strijd die het zelf oproept.

 

 

De verschillende kenmerken van hoogsensitiviteit zijn vervolgens weer onder te verdelen in 4 categorieen, op lichamelijk, mentaal, emotioneel en spiritueel gebied:

Kenmerken op lichamelijk gebied:

  • Veel zien, kleine veranderingen waarnemen;
  • Graag ‘langs de kant’ staan om te observeren;
  • Scherp horen, bijvoorbeeld geluiden snel ‘hard’ noemen;
  • Geïrriteerd zijn door kleine ongemakken, zoals een natte mouw of labeltjes in kleding;
  • Intens reageren op lichamelijke pijn;
  • Subtiele geur- en smaakverschillen onderscheiden;
  • Gevoelige ogen, bijvoorbeeld licht snel ‘fel’ noemen;

 

Kenmerken op emotioneel gebied:

  • Aanvoelen van stemmingen en emoties;
  • Zich snel zorgen maken;
  • Toetrekken naar kinderen die enigszins buiten ‘de groep’ vallen;
  • Behoefte hebben aan een rustige omgeving met niet te veel mensen;
  • Moeite hebben met veranderende omstandigheden;
  • De kwetsbaarheid van anderen zien en begrijpen;
  • Tijd nodig hebben om aan een nieuwe situatie of omgeving te wennen;
  • Inlevingsvermogen, zich goed kunnen verplaatsen in de gevoelens van anderen;
  • Niet van verrassingen houden;
  • Op jonge leeftijd al in staat zijn tot zelfreflectie;
  •  Niet in het middelpunt van de belangstelling willen staan;

Kenmerken op mentaal gebied:

  • Een goed geheugen hebben;
  • Voor de leeftijd over een grote woordenschat beschikken;
  • Snel van de ene gedachte naar de andere associëren;
  • Diepzinnige vragen stellen;
  • Eindeloos willen weten ‘waarom’;
  • Beter zijn in taal dan in rekenen;
  • Een goed gevoel voor vreemde talen hebben;
  • Kennis op school niet letterlijk willen/kunnen reproduceren, maar liever creatief toepassen;
  • Moeite hebben met structureren en organiseren;
  • Een hekel hebben aan oefenen en herhalen;

 

Kenmerken op spiritueel gebied:

  • Eigen wijsheid, heel gericht de eigen weg volgen;
  • Vol levenslust, heel blij en enthousiast kunnen zijn;
  • Zeer hechten aan de waarheid;
  • Gericht zijn op liefde, harmonie en vrede;
  • Diep nadenken over levensvragen;
  • Sterke binding hebben met de natuur (planten, dieren);
  • Blijk geven van respect voor het leven en voor andere mensen;
  • Wat tegenover elkaar staat tot harmonie (willen) brengen.

Bron: www.lihsk.nl

 

Wil je meer lezen over hooggevoeligheid? Op het internet staat veel informatie maar er zijn ook een aantal boeken met goede informatie: